Voor foodies is een trip naar de Baltische staten een aanrader. Op het eerste oog hebben Estland, Letland en Litouwen een eenvoudige en ambachtelijke kookcultuur. De Baltische keuken bevat sporen van de Nordic Cuisine, is gevoed door tradities van buurlanden als Polen en Rusland maar verrassend genoeg ook door Italië. Ik trakteer je op een rondje door de Baltische keuken langs 8 ingrediënten die ik onderweg tot me nam. Ga mee op ontdekkingsreis.
Lekker struinen op de markt van Riga en in de vijf hallen.
1. Marktmekka Riga
Begin je trip door de drie Baltische Staten in de hoofdstad van Letland: Riga. Hier val je als liefhebber van lekker eten en drinken meteen met je neus in de boter. Pal naast het station vind je een marktmekka waar je watertandend rond loopt. In vijf voormalige hangars waar de Duitsers ooit hun zeppelins bouwden, zijn foodhallen. Je kijkt er je ogen uit: begin in een hal vol (on)bekende kraakverse en gedroogde vis. In de andere zie je hoe ze vlees voor je neus uitsnijden. En in de volgende ontwaar je kleurrijk en keurig opgestapelde tomaten, komkommers, watermeloenen en bessen.
2. Letland lekkerland
Tussen die marktkramen door kun je een hapje eten en proeven. Een hangar is vol delicatessen. Daar zijn ze dol op in alle drie Baltische Staten. Vooral in Letland. Dat had van mij wel lekkerland mogen heten. Overal kom je kleine, ambachtelijke bakkerijtjes tegen vol prachtige patisserie. Je kunt er gebakjes met room, chocolade en fondant kopen. De verleidelijke vitrines liggen er vol mee. Verder zijn er croissantachtige broodjes van (blader)deeg met heerlijke vullingen erin. Zoals kaneel met appel of sinaasappel of appel met abrikoos en karamel. Hier is de invloed van de Zweedse buren met hun kaneelbolletjes te bespeuren.
Overal in Letland kom je heerlijke bakkerijtjes tegen vol vers brood en fijne taartjes. Zoals hier in Liepaja.
3. Vers van het land
Naast ambachtelijk, is vers het credo van de Baltische keuken. Dat merk je vooral onderweg in Letland. Op de grote doorgaande wegen, langs de bosrijke kant van de weg, zie je auto’s staan. Op de motorkap is koopwaar uitgestald zoals emmertjes met paddenstoelen en bessen. Vers geplukt in het naastgelegen bos. Zelfs langs wegen waar de maximumsnelheid 90 kilometer is, zie je tafeltjes staan. Daar zitten vaak oude vrouwtjes te midden van watermeloenen, komkommers en alles wat uit hun moestuin komt. Het is de manier voor deze mensen om wat bij te verdienen. Bittere noodzaak dus dit slow food.
4. Zeppelin van aardappel
Als je goed kijkt, zie je vaak aardappels liggen in deze stalletjes. In alle drie landen houden ze van de pieper, maar in Litouwen nog het meest. Ze eten het niet alleen als bijgerecht, ze maken er aardappelworst- en pannenkoek mee. Het nationale gerecht van Litouwen is de zeppelin oftewel cepelinai. Dit is een dikke laag aardappeldeeg in de vorm van het bekende luchtschip gevuld met vlees, groenten of kaas. Daaroverheen komt zure room. Je kunt dit overal bestellen in restaurants in Litouwen. In verschillende culinaire uitvoeringen.
In bierhuizen in Riga kun je te goed doen aan…worst!
5. Italiaanse sporen
Balten houden dus van aardappels. Die zijn in de 18e eeuw door de Duitsers naar deze regionen gebracht. Je ziet met name in Letland veel Duitse invloeden terug: veel worst en bier hier. Maar ook buurlanden als Polen en (Wit)Russen hebben de eetculturen gevoed. Zo kun je bieten- en paddenstoelensoep terug vinden op de kaart. Daarnaast valt er een vleugje Italië te proeven in Litouwen. Een Litouwse groothertog trouwde ooit met de Italiaanse edelvrouwe Bona Sforza (1494-1557). Zij introduceerde pasta, olijven en andere smaakmakers uit haar geboorteland in de Litouwse (hof)keuken.
Zo zag de kerstdis er in Sovjettijd uit in Litouwen
6. Piepklein culinair museum
In het hertogelijk paleis in Vilnius kom je meer te weten over deze Bona Sforza. Daarnaast biedt het culinaire erfgoedmuseum een blik op de historie van de Litouwse keuken. Het is piepklein en gevestigd in een klein straatje ( de Boksto Gatve 9). Op twee verdiepingen van een woonhuis is een collectie menukaarten, serviezen en eettafels te zien. Aan de hand daarvan maak je een reis door tijd. Je ziet bijvoorbeeld hoe de kerstdis er in de Sovjet-tijd eruit zag.
7. Roggebrood met stroop
Naast de Russen hebben de Scandinaviërs, de buren van overzee, hun culinaire sporen nagelaten. Ambachtelijke technieken uit de Nordic Cuisine als het inleggen en drogen van vis, zijn in de Baltische keuken eveneens in trek. Net als graanrijke broden. Met name rogge is populair. Je krijgt het overal bij het ontbijt. In Estland serveren ze het vooraf bij het diner. Dit roggebrood heeft een volle smaak. Dat komt doordat er stroop (van inheemse suikerbiet) en karwijzaad in zit. Overal smaakt dit brood anders omdat ze er andere kruiden doorheen doen. Vers is dit het meest lekkerst.
Een heerlijk kwarkmango taartje van Werner in Tartu.
8. Taart toe in Tartu
Nog zo’n parallel met de Scandinaviërs is de voorkeur voor koffie. Overal kun je deze warme drank bestellen. Vooral in Tallinn en Riga zijn er volop hippe koffietentjes. Net als de Zweedse fika (de koffiepauze met zoete broodjes zoals kaneelbolletjes ) eten ze er in de Baltische staten er wat lekker zoets bij. Overal zie je patisseriezaken. Ook het dessert is niet te versmaden. Dan eet je gewoon lekker een huis gebakken taartje. Zoals bij Werner in Tartu (Estland). Daar verorberde ik een heerlijke taart als afsluiter van het diner. Taart toe in Tartu dus.
Wil je meer inspirerende en smaakmakende food- en wijntours tot je nemen?
Bestel dan hier mijn boek Wat maak je me nu?! voor €16,50 inclusief verzending en BTW.
