Ontdek de verborgen parels onder de kerstmarkten

Een goede kerstmarkt moet sfeervol, traditioneel en authentiek zijn. Met regionale producten en een kloppend verhaal. In Nederland is er een overaanbod van kerstfairs en –markten. Door de kerstbomen zie je het bos meer: de authentieke kerstsfeer is ver te zoeken. Gelukkig zijn er nog verborgen parels onder de kerstmarkten te ontdekken. Reis mee langs Europese steden zoals Bratislava, Dresden en Ljubljana.

Elk jaar medio december, ga ik een weekend weg naar het buitenland. En dan kom je al gauw terecht in kerstsferen. Wat mij opvalt: de buitenlandse steden maken er vaak veel werk van en omarmen tradities en lokale producten. De kerststemming bestaat hier uit meer dan een kersttrui aantrekken of kunstsneeuw strooien. Je kunt hier letterlijk de kerstspecialiteiten van het land proeven en beleven.

Ambacht in aanzien

Laten we beginnen bij de bakermat van de Kerstmarkt: dat is en blijft Duitsland. Daar toveren ze in elke plaats een centraal plein vanaf medio november tot circa 24 december om tot een sfeervol lichtfestijn vol houten stalletjes met traditionele producten. Ik denk daarbij aan glühwein, gebrande amandelen en lebkuchen maar ook aan handgemaakte kerstversieringen. Het ambacht staat hier hoog in aanzien. Je kunt ook volop proeven van lokale lekkernijen. Variërend van mosterd tot Aachener Printen.

Kerststollen in allerlei smaken

Een van de oudste kerstmarkten is die in Dresden. 1434 wordt als begindatum vermeld. Deze kerstmarkt gaat door het leven als de Strietzelmarkt. De naam verwijst naar de strietzel, de traditionele kerststol. Zo’n 130 bakkers in deze stad maken hem volgens (geheim) familierecept. Dresden is beroemd om haar uitvoering van deze lekkernij. De inwoners van de Duitse stad eren de stol met een leuke traditie. Ze bakken een megagrote kerststol en trekken daarmee door de stad op de tweede zaterdag in de adventstijd.

In 2016 bezocht ik deze kerstmarkt en proefde er de lekkerste stol ooit. Ze zijn er bovendien in allerlei smaken: zelfs met cranberry’s. Uiteraard liet ik de glüwein niet links liggen. Ik koos voor de witte want er zijn verschillende smaken verkrijgbaar en zelfs biervarianten.

Spel van klank en licht

Van Duitsland is het een kleine sprong naar onze zuiderburen. In Brussel kun je namelijk in de kersttijd door de hele stad langs zo’n 200 kerststallen struinen. Het meest wordt je verrast door de overweldigende lichtvoorstelling met passende muziek op de monumentale Grote Markt. Met de prachtige historische panden als decor, kun je op bepaalde tijden een spel van klank en licht bewonderen. Verschillende Belgische deejays hebben in 2016 aan dit muziekstuk meegewerkt.

Naaldboom uit Slowakije

Achter de grote spar op het plein gaat een mooi verhaal schuil. Deze komt uit Slowakije. Dit land biedt hem vanwege het einde van haar voorzitterschap van de Raad van de EU op 31 december 2016.  De boom stamt uit Smolenice. Sinds 1256 hebben ze in dit dorp  een lange traditie van eindejaarsfeesten. De naaldboom is een Abies Grandis, een soort welke in 1831 in Europa is ingevoerd. Hij is maar liefst 22 meter hoog. Nadat hij was omgehakt is hij medio november 2016 na een reis van 1400 km – met een speciaal konvooi – naar de Grote Markt in Brussel gebracht.

Medovina in Bratislava

In Slowakije zelf, kunnen ze er ook wat van. In 2017 maakte ik een weekendtrip naar de hoofdstad Bratislava. Een mooie, authentieke stad met verschillende kerstmarkten en zelfs een ijsbaan in het monumentale centrum. De kramen zijn sfeervol en met zorg aangekleed. Ze verkopen er veel handgemaakte producten van hout en wol. De megagrote en prachtig verlichte kerstboom op het Hlavné námestie plein is een eyecatcher. Je drinkt hier op de kerstmarkten Medovina. Dit is warme wijn met honing. Heel lekker en verwarmend. Verder kun je overal varianten op de bekende Duitse zoete lekkernijen kopen en niet te vergeten allerlei lokale worstvarianten.

 

Verborgen parel onder de kerstmarkten

Van Slowakije is het een kleine sprong naar Slovenië. En wel naar de hoofdstad Ljubljana. De kerstmarkt is net als deze liefelijke stad is het voorbeeld van een verborgen parel. In 2015 werd ik er tijdens mijn verblijf onverwacht getrakteerd op een aangename kerstverrassing. De compacte en monumentale binnenstad, is overal prachtig verlicht. Elk jaar is er een ander thema voor de lampjes. In 2015 was dat het heelal. Ik was flabbergasted. Je kunt zelfs een avondtour boeken waarbij een gids je meeneemt langs de lichtjes en de kerstmarkt. Uiteraard met een mooi verhaal over de historie van de stad.

Honing en beren

Kris kras door de deze stad met Italiaanse, Balkan en Oostenrijke invloeden, vind je sfeervolle, houten kramen. Je kunt er handgemaakte producten kopen. Overal is er de geur van glühwein en er is volop honing te koop. Dat is het nationale product van de Slovenen. Ze maken van de bijenwas kaarsen en van de honing een drankje dat je als digestief krijgt in restaurants. Waar honing is, zijn beren! Op de grote streekmarkt met veel bioproducten die bijna dagelijks in het centrum te vinden is, kun je zelfs gedroogd berenvlees kopen. Nog zo’n traditie.

Santa Lucia

In Scandinavië leven eveneens beren. Bij de kerstversieringen van deze noordelingen is het hert en de Kerstman veelvuldig terug te zien. Dat is niet zo vreemd want hij heeft zijn hoofdkwartier in Rovaniemi, in Finland. In het noorden vieren ze het begin van de kersttijd op 13 december, de dag dat Santa Lucia haar naamfeest heeft. Een jong meisje wordt die dag gekroond tot Lucia. De Scandinaviërs eten er lussekatter (gele saffraanbroodjes) bij. Een gebruik dat uit de middeleeuwen stamt.

Glögg en kaneelbroodjes

Ik was helaas nog niet in Scandinavië in kersttijd. Wie daarvan wil proeven, kan terecht bij de overdekte kerstmarkten in zeemanskerken in Rotterdam en Amsterdam van de Finnen, Denen en Noren. Daar kom je meteen in kerststemming. Misschien komt dat ook wel omdat je in een kerk bent. Wederom is hier weer veel handwerk van hout te bewonderen en prachtige snuisterijen waarmee je het huis en je boom optuigt. Ze hebben er hun eigen variant van glühwein: de glögg èn heerlijke kaneelbroodjes. Ook dichtbij huis kun je zo toch nog parels onder de kerstmarkten vinden.